असफल हुन्छु कि भन्ने डर सबैमा हुन्छ । हामीमध्ये धेरैले यस्तो डर एक वा धेरै पटक अनुभूति गरेका छौं, यो लुकाइराख्नुपर्ने कुरा होइन । हामी यस्तो संसारमा छौं जहाँ हाम्रो कामहरुलाई निरन्तररुपमा मूल्यांकन गरिन्छ, विशेषगरी विद्यालयमा असफलतालाई नराम्रो अनुभवको रुपमा लिइन्छ । तर, हामीले बालबालिकालाई असफल हुनु भनेको राम्रो कुरा हो भनेर सिकायौं भने के होला ? यसले उनीहरुलाई सहयोग गर्ला ?
वैज्ञानिक अल्वर्ट आइन्स्टाइनले एक पटक भनेका थिए– असफलता भनेकै सफल हुने प्रक्रिया हो । कुनै नयाँ कुराको लागि प्रयास गर्दा असफलतालाई नकार्न सकिन्न । त्यसकारणले हाम्रा बालबालिकालाई कसरी असफल हुने र हरेक असफलताबाट के पाठ सिक्ने भनेर थाहा पाउन सहयोग गर्छ ।
सामान्यरुपमा भन्दा असफलता भनेको फेरि सुरु गर्ने एउटा अवसर हो । त्यसकारण असफलता , सफल हुनको लागि नयाँ मौका पनि हो । यदि हामीले यो सन्देश आफ्ना बालबालिकालाई दिन सक्यौं भने यसले उनीहरुलाई जीवनभरको लागि सहयोग गर्छ । जीवनमा असफलता भोगेर पनि सफल भएका व्यक्तिहरुको कथा सुनाउदा पनि बालबालिकालाई उत्प्रेरित गर्न सकिन्छ ।
यहाँ केही रोचक वास्तविक जीवन कथाहरु छन् जसले हार खाएनन् र असफलतालाई सफलताको भर्याङ बनाए ।
२. अल्बर्ट आइन्स्टाइनका (Albert Eintein) शिक्षकले भनेका थिए–यो मान्छेले जीवनमा केही प्रगति गर्न सक्दैन ।
यो संसारमा अल्बर्ट आइन्स्टाइनको नाम थाहा नभएका मानिस निकै थोरै छन् । कसैलाई विलक्षण प्रतिभा भएको व्यक्तिको संज्ञा दिनुपर्यो भने आइन्स्टाइनको नाम लिइन्छ । आइन्स्टाइनजस्तो व्यक्ति सधैं सफल मात्रै भएको हुनुपर्छ, हामीलाई त्यस्तो लाग्न सक्छ । तर हामीले यस्तो सोच्यौं भने गलत हुन्छौं । आइन्स्टाइन जीवनमा धेरै पटक असफल भएका थिए ।
असफलताबाट पाठ सिकेर सफलता हात पार्नेहरु टाढाका मानिसहरु मात्रै छैनन्, यस्तै बाटो रोजेका दुई नेपालीको पनि यहाँ चर्चा गरौं ।
समाजमा प्रभाव पार्ने र अरुको जीवन बदल्ने कामको लागि संसारभरका लाखौं मानिसलाई प्रभावित पार्ने खालको छ बस्नेतको जीवन यात्रा । सन् २०१२ मा सीएनएन हिरो र सन् २०१६ मा सीएनएन सुपर हिरो अवार्ड जितेकी बस्नेतको कथाले असफलताबाट कसरी सफलता प्राप्त गर्न सकिन्छ भन्ने उदाहरण दिन्छ ।
‘जीवनमा केही काममा पनि सफल हुन्छु भन्ने विश्वास लाग्न छाडिसकेको थियो । जति वटा क्षेत्रमा हात हाले पनि मलाई असफलता मात्रै हात लागेको थियो । म एकदमै निराश भइसकेको थिएँ,’ निश्चलले एक अन्तर्वार्ताको क्रममा भनेका थिए । हामीले कुरा गरिरहेको निश्चल बस्नेत नेपाली चलचित्र क्षेत्रका चर्चित निर्देशक, कलाकार र गायक हुन् ।
चर्चित व्यक्तिले मात्रै असफलताबाट पाठ सिकेर सफलता पाएका हुन्नन् । हामीले नामै नसुनेका व्यक्तिले पनि असफलताबाट पाठ सिकेर सफलता पाइरहेका हुन्छन् । अब टेम्पो चालक लक्ष्मी दिदीको कथा पढौं ।
यदि हामी हाम्रा बालबालिका साना आइन्स्टान बनून भन्ने चाहन्छौं भने आइन्स्टाइनले भनेको कुरा पनि याद राख्नुपर्छ– जो व्यक्तिले कहिल्यै गल्ती गरेको छैन, त्यो व्यक्तिले कहिल्यै नयाँ काम गरेको छैन ।
हामीले हाम्रा बालबालिकालाई हाँसीहाँसी गल्ती गर्न र गल्तीबाट पाठ सिकेर फेरि पनि प्रयास जारी राख्न सिकाउनुपर्छ ।